Baş Dönmesi

Denge, vestibüler sistem(iç kulak), görsel bilgiler ve somatosensör sistemden gelen bilgilerin merkezi sinir sistemi tarafından yorumlanması ve bunun sonucunda kas iskelet sistemine gerekli uyarıların gönderilmesiyle sağlanan kompleks bir mekanizmadır. Bu organizasyonun herhangi bir kısmındaki anormallik karşımıza baş dönmesi olarak çıkacaktır. İç kulaktaki denge organımız dengenin sağlanmasından birincil sorumlu organdır. İç kulakta işitme organı ve denge organı yan yana bulunmaktadır. Bu nedenle birçok zaman bu organlardan birini etkileyen bir hastalık diğerini de etkileyebilmektedir.

Ne Gibi Tetkikler Yapılır?

Detaylı kulak, burun ve boğaz muayenesini takiben gereken hastalarda iç kulağın işitme ve denge fonksiyonları ile ilgili testler yapılabilir.

• İşitme testi

•Kulak basınç testi

•Dix-Hallpike Testi

•Videonisagmografi(VNG)

• Kalorik Testler

Videonistagmografi(VNG): Vestibüler sistemi stimüle ederek ortaya çıkan göz hareketlerini ve bunun sonucu oluşan kornea retinal potansiyel değişiklikleri kaydetmektir. Test yaklaşık bir saat sürer ve ağrısızdır.

Kalorik Test: İç kulakta yer alan denge ünitesindeki yarım daire kanallarının ve bu kanallardaki sıvı hareketlerinin belirlenmesi için uygulanan testlerdir. Yatar pozisyonda kulaklara değişik ısıda hava verilerek uygulanan test sırasında birkaç dakika süren baş dönmesi oluşur. Oluşan tüm biyo-elektrik aktivite ve göz hareketleri kaydedilerek iç kulak ve denge bölümünün çalışması, beyin ve beyincik ile ilişkileri saptanıp baş dönmesinin sebebi belirlenmeye çalışılır.

VEMP: Denge bozukluklarının değerlendirilmesinde boyunda yer alan sternokleidomastoid kasının

yüksek şiddetli uyarıya cevabı elektrotlar aracılığı ile kaydedilen kısa latanslı EMG kayıtları

kullanılmaktadır.

DENGE MANEVRALARI (EPLEY-HALLPİKE)

İç kulak denge merkezinde yer alan kalsiyum karbonat kristallerinin yerlerinden ayrılarak mevcut sıvı içinde serbest hareket etmesi sonucu oluşan baş dönmelerinin teşhisi ve aynı zamanda tedavisi için uygulanan özel hareketlerdir.

Pozisyonel Testler (dix-Hallpike,Roll Testleri):İç kulak denge merkezinde yer alan kalsiyum karbonat kristallerinin yerlerinden ayrılarak mevcut sıvı içinde serbest hareket etmesi sonucu oluşan baş dönmelerinin teşhisi ve aynı zamanda tedavisi için uygulanan özel hareketlerdir.

Vestibüler Rehabilitasyon Testleri (Epley,Semon,Barbekü manevraları):İç kulak kristalleri ile ilgili olan baş dönmelerinin tedavisinde uygulanır. Denge bozukluğu veya baş dönmesi olan bir hastanın manevralardan fayda görüp görmeyeceğine muayene ve pozisyonel testlerle karar verilir.

 Testlerden Önce Nelere Dikkat Edilmelidir?

•Testten 48 saat önce alkol, uyuşturucu ve baş dönmesini azaltıcı ilaçlar alınmamalıdır.

•Son birkaç saat yemek yenmemeli, çikolata, kola, kahve, demli çay içilmemelidir.

•Yüze kullanılmış olan makyaj ve yüz kremi temizlenmelidir.

•Eğer gözlük kullanıyorsa gözlükleri yanında olmalıdır.

 

Dr.Ody. Hasan ŞAHİN

İşitme ve Konuşma Bozuklukları Uzmanı